Όπως έχουν ισχυριστεί άνθρωποι κατά πολύ σοφότεροι από εμένα, οι αριθμοί, η στατιστική και τα ποσοστά είναι ο ευκολότερος και ο ασφαλέστερος τρόπος για να πει κάποιος ψέματα και να παρουσιάσει μια κατάσταση, εντελώς διαφορετική από την πραγματική. Με την εξαίρεση ίσως του μπάσκετ, συντάσσομαι σε απόλυτο βαθμό με τη συγκεκριμένη άποψη...Θα ρωτήσετε εύλογα, γιατί κάνω έναν τέτοιου είδους πρόλογο και τι υπαινίσσομαι...Ο σκοπός μου είναι να ασχοληθώ με τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες κυριαρχούν στην πολιτική και όχι μόνο ζωή του κακόμοιρου τούτου τόπου.
Λοιπόν αγαπητοί μου αναγνώστες ξεκινώντας ας εκφράσω μια απορία που έχω εδώ και χρόνια. Εγώ ζω περίπου 10 χρόνια και στην Αθήνα και σε διάφορα κεντρικά σημεία. Είναι τυχαίο που δεν μου έχει τύχει ποτέ να με καλέσουν για μια δημοσκόπηση είτε στο δρόμο, είτε τηλεφωνικώς, είτε στα exit-polls, είτε οπουδήποτε αλλού. Αναφέρομαι κατά μείζονα λόγο σε δημοσκοπήσεις που αφορούν το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Για να πω την αλήθεια κανείς από τους ανθρώπους τους οποίους γνωρίζω έστω και κατ΄ ελάχιστο δεν έχει λάβει μέρος σε τέτοιες διαδικασίες. Θα με χαρακτηρίσετε καχύποπτο και πονηρό αν σας αναφέρω πως πιστεύω πως οι εταιρείες ρωτούν τους ίδιους και τους ίδιους ή τελοσπάντων επιλέγουν μέσα από έναν πολύ συγκεκριμένο κύκλο; Δεν με ενδιαφέρει όπως και να με πείτε, η άποψη μου δεν αλλάζει με τίποτα...
Από αυτά εξάγω το συμπέρασμα πως οι εταιρείες δημοσκοπήσεων μαγειρεύουν τα ποσοστά κατά το δοκούν κάθε φορά. Μερικές φορές ευνοούν το ένα κόμμα, άλλες φορές το άλλο ανάλογα με τα συμφέροντα τους αλλά και ανάλογα και με το ποιος παρήγγειλε τη δημοσκόπηση. Διότι θα πρέπει να ξέρετε πως εδώ στην Ελλάδα η δημοσκόπηση έχει καταντήσει σαν την πίτσα. Την παραγγέλνεις όπως επιθυμείς, την πληρώνεις και έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις τα χαρακτηριστικά της. Αυτό που δεν μπορείς πάντα να προβλέψεις είναι τα πραγματικά αποτελέσματα που ακολουθούν, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία...Για αυτό παρατηρούμε το λυπηρό φαινόμενο να υπάρχουν γύρω στις 10 (!!) δημοσκοπήσεις ανά εβδομάδα σε εφημερίδες, κανάλια και ραδιόφωνο.
Ακόμα όμως και να μην μαγειρευτούν τα ποσοστά, υπάρχει άλλος τρόπος εξίσου αποτελεσματικός και καλυμμένος και αυτός είναι ο τρόπος και η μέθοδος παρουσίασης αλλά και το περιεχόμενο των ερωτήσεων που τίθενται. Όλοι ξέρουμε πως το νόημα μιας ερώτησης μπορεί να αλλάξει άρδην, μεταβάλλοντας μόλις μία ή δύο λέξεις. Αλλά και ο τρόπος που τοποθετούνται τα κόμματα σε ένα ερωτηματολόγιο μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά. Για παράδειγμα, τη δεδομένη χρονική συγκυρία ο κόσμος είναι απογοητευμένος συνολικά από όλα τα κόμματα και αυτό είναι γενικό φαινόμενο. Έτσι λοιπόν όταν σε μια δημοσκόπηση βλέπει το όνομα ΄Οικολόγοι' αβίαστα το επιλέγει. Εγώ θεωρώ πως τα ίδια ποσοστά θα έπαιρνε στις δημοσκοπήσεις οποιοδήποτε άλλο μικρό κόμμα έμπαινε ως έκτο ονομαστικά π. χ. Ένωση Κεντρώων κλπ. Το θέμα είναι ποιος είναι αυτός που αποφασίζει ποια μικρά κόμματα θα βγουν στον αφρό (για τα ποσοστά των οικολόγων στα γκάλοπ θα αναφερθώ προσεχώς με αυτούσια δημοσίευση..)
Κατά καιρούς από διάφορες αδέσμευτες δημόσιες φωνές (ναι υπάρχουν και κάποιες τέτοιες) έχουν ακουστεί τρομερές καταγγελίες σε σχέση με τις εταιρείες δημοσκοπήσεων. Έχει ακουστεί ότι κάποιες από αυτές είχαν άνομες σχέσεις με κόμματα, άλλες ότι είχαν μετοχική συγγένεια με διαφημιστικές εταιρείες που έπαιρναν άφθονη κρατική διαφήμιση και άλλες ότι ανήκουν σε επιχειρηματίες που ταυτόχρονα κατέχουν μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μάλιστα οι τελευταίοι αρκετές φορές με στημένες δημοσκοπήσεις εκβιάζουν τα κόμματα για να επιτύχουν τους στόχους τους (πολύ πρόσφατα παραδείγματα το καταδεικνύουν). Όλα αυτά είναι σοβαρά ζητήματα (κυρίως ηθικά...) και οι απαντήσεις ακόμη αναζητούνται...Αλλά βλέπετε αγαπητοί μου, στην Ελλάδα όλοι ακολουθούν τον κανόνα της επικαιρότητας. Αφήνουν το θέμα να ξεχαστεί και σιγά σιγά να φύγει από την καθημερινή επικαιρότητα και μετά από λίγες ημέρες δεν το θυμάται πλέον κανείς...
Πέρα από τις εταιρείες, ένας παράγοντας που έχει μεγάλη ευθύνη είναι τα ίδια τα πολιτικά κόμματα, που έχουν ανακηρύξει τις δημοσκοπήσεις ως το βασικό γνώμονα άσκησης πολιτικής. Προτού ληφθεί κάποιο μέτρο παραγγέλνουν μυστικές δημοσκοπήσεις για να διερευνήσουν τις διαθέσεις του λαού. Μέσω των αποτελεσμάτων αυτών κινούνται άπαντα τα γρανάζια του σάπιου πολιτικού συστήματος. Όλοι φοβούνται να πουν καθαρά την άποψη τους, φοβούμενοι τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν τα λόγια τους. Προτιμούν όλοι να στέκονται σαν το Βούδα ακίνητοι, νωθροί και αμίλητοι ή να μιλούν με γενικότητες παρά να δραστηριοποιηθούν για το καλό του τόπου. Αυτό το ρημάδι το πολιτικό κόστος είναι ο φόβος κάθε σημερινού πολιτικού και για αυτό η Ελλάδα δεν θα πάει ποτέ μπροστά..(και όχι μόνο για αυτό...)
Έχω βαρεθεί ειλικρινά αυτήν την κατάσταση με τις δημοσκοπήσεις στη σημερινή πολιτική σκηνή και για αυτό αναλώνω το χρόνο μου με αυτό το άρθρο. Δεν είναι δυνατό σε μία χώρα με μυριάδες άλυτα προβλήματα να έχουν αναγορευτεί οι δημοσκοπήσεις σαν το 'Ευαγγέλιο' της πολιτικής, αλλά και το κυριότερο μέσο άσκησης της. Αυτό είναι ντροπή για την Ελλάδα, τους πολιτικούς της, αλλά και για όλους εμάς που επηρεαζόμαστε από στημένα και πληρωμένα γκάλοπ...
υγ1 Όλα τα παραπάνω αφορούν κατά κύριο λόγο τις δημοσκοπήσεις με ποσοστά των κομμάτων...Διότι αν αρχίσω να αναφέρομαι και στις δημοσκοπήσεις που αφορούν πολιτικά πρόσωπα, στις οποίες υπεισέρχεται και ο προσωπικός ανταγωνισμός δεν πρόκειται να τελειώσω ποτέ...
υγ2 Οι δημοσκοπήσεις είναι όντως ένα χρήσιμο εργαλείο για να φανούν κάποιες τάσεις της κοινωνίας...Ως εκεί...Το να χρησιμοποιούνται κατά κόρον ως κύριο μέσο άσκησης πολιτικής είναι κατάντια με όλη τη σημασία της λέξεως...
Γενικώς μου φαίνεται ότι τα περισσότερα από τα παραπάνω συμπεράσματα είναι αυθαίρετα. Πχ. Οι δημοσκοπήσεις έχουν συνήθως δείγμα 1000 ανθρώπων. Υπολογίζοντας ότι υπάρχουν περίπου 10 εκ. ενήλικοι η πιθανότητα να είναι κάποιος σε μια δημοσκόπηση είναι 1:10000. Σχετικά μικρή και άρα λογικό να μην συμπεριλαμβάνεσαι σε δείγμα. Εμένα μου έχει τύχει να συμμετέχω σε exit poll το 2007.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή ακριβώς το δείγμα είναι μικρό, μια δημοσκόπηση που έχει ευρήματα που δεν επαναλαμβάνονται από άλλες δημοσκοπήσεις δεν αποτελεί δυνατότητα πίεσης σε οποιοδήποτε κόμμα αλλά είναι πλήρης ξεφτίλα του δημοσκόπου.
Οι δημοσκοπήσεις είναι κυρίως τηλεφωνικές. Σε αυτές η πρόθεση ψήφου καταγράφεται ως αυθόρμητη. Δηλαδή ρωτάνε τον συνεντευξιαζόμενο τι θα ψηφίσει αν γίνουν εκλογές την ερχόμενη Κυριακή και αυτός απαντάει Οικολόγους ή Οικολόγους Πράσινους. Δεν είναι επιλογή των δημοσκόπων να αναδείξουν αυτό το κόμμα, απλώς είναι υποχρεωμένοι να το καταγράφουν.
Συμφωνώ όμως με το Υγ2, και όχι μόνο εππηρεάζει την άσκηση πολιτικής (αλλά φταίνε οι πολιτικοί γι'αυτό όχι οι δημοσκόποι) αλλά και άσκησης δημοσιογραφίας, γι'αυτό και τις βλέπουμε σωρό σχεδόν κάθε βδομάδα.